Live Silent Think Brilliant......Hardwork gives you Success......ఓర్పు అత్యున్నత నేర్పు.......

Monday, August 31, 2020

Square of a positive integer is in the form of 5P, 5P+1, 5P+4 - 10th class-Mathematics- Real Numbers-Exercise-1.1-3rd Problem-Euclid Division Algorithm

Math for class 10 Real Numbers-Exercise-1.1-3rd problem(Model)

Before going to learn the Proof, We know the following
Euclid Division Algorithm
For any pair of positive integers a and b (a>b), there exist a unique pair q and r such that a=bq+r,  0≤ r <b

☆ (a + b)2 = a2 + 2ab + b2

☆ (a - b)2 = a2 - 2ab + b2

----------------------------------------------------
☆Show that the Square of a positive integer is in the form of 5p, 5p+1, 5p+4.

Proof:
By Euclid Division Algorithm, we have

Pair of positive integers a and b (a>b), there exist a unique pair q and r such that a=bq+r,  0≤ r <b

Let "a" be the positive integer and take b=5

∴ a=5q+r,   0≤ r <5

a=5q+r (values of r may be 0 or 1 or 2 or 3 or 4)

Do Square on both sides

(a)2=(5q+r)2      [apply (a + b)2 = a2 + 2ab + bformula in RHS]

a= (5q)+ 2(5q)(r) + (r)2    [Here a = 5q and b = r ]

[ Substitute different "r" values]

Case-i: Take r=0

a= (5q)+ 2(5q)(0) + (0)2
  
a= (5q)+ 0 + 0

a= 52q2

a= 25q2

a= 5(5q2

a= 5P          (Here  P= 5q2  )

Case-ii: Take r=1

a= (5q)+ 2(5q)(1) + (1)2
  
a= 52q+ 10q + 1

a= 25q+ 10q + 1

Factorize first two terms of RHS

a= 5 x 5 x q+ 5 x 2 x q + 1

Take 5 as Common from first two terms
 
a= 5 (5q+ 2q) + 1

a= 5P + 1    (Here  P =  5q+ 2q )

Case-iii: Take r=2

a= (5q)+ 2(5q)(2) + (2)2
  
a52q2 + 20q + 4

a= 25q+ 20q + 4

Factorize first two terms of RHS

a= 5 x 5 x q+ 5 x 2 x 2 x q + 4

Take 5 as Common from first two terms
 
a= 5 (5q+ 4q) + 4

a= 5P + 4    (Here  P =  5q+ 4q )

Case-iv: Take r=3

a= (5q)+ 2(5q)(3) + (3)2
  
a52q2 + 30q + 9

a= 25q+ 30q + 9

Factorize first two terms of RHS
And write 9 as 5+4

a= 5 x 5 x q+ 5 x 2 x 3 x q + 5 x 1 + 4    [ 5=5 x 1]

Take 5 as Common from first three terms
 
a= 5 (5q+ 6q + 1) + 4

a= 5P + 4    (Here  P =  5q+ 6q + 1)

 Case-v: Take r=4

a= (5q)+ 2(5q)(4) + (4)2
  
a52q2 + 40q + 16

a= 25q+ 40q + 16

Factorize first two terms of RHS
And write 16 as 15+1

a= 5 x 5 x q+ 5 x 2 x 2 x 2 x q + 5 x 3 + 1    [ 15=5 x 3]

Take 5 as Common from first three terms
 
a= 5 (5q+ 8q + 3) + 1

a= 5P + 1    (Here  P =  5q+ 8q + 3)

From above five cases, we to conclude that

"Square of every positive integer is in the form of 5P or 5P+1 or 5P+4"
 ----------------------------------------------------------


Model Problems for Practice:

1. Show that the square of any positive integer is in the form of 3P or  3P+1 using Euclid Division Algorithm.

2.  Show that the square of any positive integer is in the form of 4P or 4P+1 using Euclid Division Algorithm.

3.  Show that the square of any positive integer is in the form of  7P, 7P+1, 7P+2 or 7P+4 using Euclid Division Algorithm.

Saturday, August 29, 2020

యూక్లిడ్ భాగహార న్యాయం-రెండు సంఖ్యల గ.సా.భా. ను కనుగొనడం-10th class mathematics-Euclid division algorithm-Telugu medium

Math for class 10
యూక్లిడ్ భాగహార న్యాయం
ఏవేని రెండు ధన పూర్ణసంఖ్యలు a మరియు b (a>b) లకు అనుగుణంగా a=bq+r,  0≤ r <b అయ్యే విధంగా "q మరియు r" లు ఏకైకంగా వ్యవస్థితం అగును

విభాజ్యం(a) =  భాజకం(b) x భాగఫలం(q) + శేషం (r) 
 
దీనినే యూక్లిడ్ భాగహార శేష విధి అని కూడ పిలుస్తారు
ఉదాహరణ:

రెండు ధన పూర్ణసంఖ్యలు 24 మరియు 9
    9 ) 24 (2
         18
    ----------
         06
    ----------
∴ 24 = 9 x 2 + 6

మరొక ఉదాహరణ:

రెండు ధన పూర్ణసంఖ్యలు 34 మరియు 6

    6 ) 34 (5
         30
    ----------
         04
    ----------
∴ 34 = 6 x 5 + 4

✶రెండు ధన పూర్ణసంఖ్యల గరిష్ట సామాన్య భాజకం(గ.సా.భా.) ను కనుక్కోవడానికి యూక్లిడ్ భాగహార శేష విధి ని ఉపయోగిస్తాము.
✶రెండు సంఖ్యల యొక్క ఉమ్మడి కారణాంకాలలో పెద్ద కారణాంకంను ఆ రెండు సంఖ్యల
గ.సా.భా.అంటారు.
✶రెండు వరుస సంఖ్యల యొక్క గ.సా.భా.= 1
✶రెండు వరుస బేసి సంఖ్యల యొక్క గ.సా.భా.= 1
✶రెండు ప్రధాన సంఖ్యల యొక్క గ.సా.భా.= 1
✶రెండు వరుస సరి సంఖ్యల యొక్క గ.సా.భా.= 2
రెండు ధన పూర్ణసంఖ్యల గ.సా.భా. ను యూక్లిడ్ భాగహార శేష విధి ని ఉపయోగించి కనుక్కోవడానికి పద్ధతి:

1. రెండు ధన పూర్ణసంఖ్యలు a మరియు b (a>b)లపై యూక్లిడ్ భాగహార శేష విధి ని ఉపయోగించి q మరియు r ల విలువలు కనుగొనాలి
        a=bq+r
2. శేషం r = 0 అయితే భాజకం"b" ని a మరియు b ల యొక్క గ.సా.భా. అంటాము
3. శేషం r ≠ 0 అయితే యూక్లిడ్ భాగహార శేష విధి ని భాజకం(b) మరియు శేషం(r) లపై ఉపయోగిస్తాము
4.శేషం = 0 అయితే భాజకం"r" ని a మరియు b ల యొక్క గ.సా.భా. అంటాము
5. శేషం సున్నాకాకపోతే యూక్లిడ్ భాగహార శేష విధి ని భాజకం మరియు శేషం  లపై ఉపయోగిస్తాము 
6. ఈ విధంగా శేషం సున్నా వచ్చు వరకు చేయాలి
7. శేషం సున్నా వచ్చిన సందర్భంలోని భాజకం ఇవ్వబడిన సంఖ్యల గ.సా.భా.అవుతుంది

Ex.1:
 రెండు సంఖ్యలు 96 మరియు  72 ల గ.సా.భా.
సాధన:
యూక్లిడ్ భాగహార శేష విధి ని 96 మరియు 72 లపై ఉపయోగించగా

        72 ) 96 (1
               72
          ----------
               24
         ----------
    ∴ 96 = 72 x 1 + 24

యూక్లిడ్ భాగహార శేష విధి ని 72 మరియు 24 లపై ఉపయోగించగా

        24 ) 72 (3
               72
          ----------
               00
          ----------
    ∴ 72 = 24 x 3 + 0

శేషం సున్నా వచ్చింది
కావున భాజకం(24) గ.సా.భా. అవుతుంది
    ∴ 96 మరియు  72 ల గ.సా.భా. = 24

Ex.2: రెండు సంఖ్యలు 145 మరియు  30 ల గ.సా.భా.
సాధన:
భాగహార శేష విధి ని 145 మరియు 30 లపై ఉపయోగించగా

        30 ) 145 (4
               120
           ----------
               025
          ----------
    ∴ 145 = 30 x 4 + 25

భాగహార శేష విధి ని 30 మరియు 25 లపై ఉపయోగించగా

        25 ) 30 (1
               25
          ----------
               05
          ----------
    ∴ 30 = 25 x 1 + 5

భాగహార శేష విధి ని 25 మరియు 5 లపై ఉపయోగించగా

          5 ) 25 (5
               25
          ----------
               00
          ----------
    ∴ 25 = 5 x 5 + 0
శేషం సున్నా వచ్చింది
కావున భాజకం(5) గ.సా.భా. అవుతుంది
   ∴ 145 మరియు  30 ల గ.సా.భా. =  5
Text Book Question:
రెండు సంఖ్యలు 900 మరియు  270 ల గ.సా.భా.
సాధన:
భాగహార శేష విధి ని 900 మరియు 270 లపై ఉపయోగించగా

       270) 900 (3
               810
           ----------
               090
          ----------
    ∴ 900 = 270 x 3 + 90

భాగహార శేష విధి ని 270 మరియు 90 లపై ఉపయోగించగా

        90) 270 (3
              270
          ----------
               000
          ----------
    ∴ 270 = 90 x 3 + 0

శేషం సున్నా వచ్చింది
కావున భాజకం(90) గ.సా.భా. అవుతుంది
    ∴ 900 మరియు  270 ల గ.సా.భా. =  90
యూక్లిడ్ భాగహార శేష విధి ని ఉపయోగించి క్రింది సంఖ్యల గ.సా.భా.ను కనుగొనుము
1. 240 మరియు 100
2. 350 మరియు 250
3. 680 మరియు 500
4. 175 మరియు 120
5. 144 మరియు 108

Friday, August 28, 2020

Euclid Division lemma- Finding HCF of two numbers by Euclid division algorithm-10th class- mathematics

Math for class 10
Euclid Division Lemma

For any pair of positive integers a and b (a>b), there exist a unique pair "q and r" such that

a=bq+r,  0≤ r <b

Dividend(a)= Divisor(b) x Quotient(q) + Remainder(r)

This is known as Euclid Division Algorithm

For example:
Two positive integers 24 and 9

    9 ) 24 (2
         18
    ----------
         06
    ----------
∴ 24 = 9 x 2 + 6

One more example:

Two numbers 34 and 6

    6 ) 34 (5
         30
    ----------
         04
    ----------
∴ 34 = 6 x 5 + 4

✶Euclid division algorithm is used to find HCF of two numbers
✶ HCF of two consecutive numbers is 1.
✶ HCF of two consecutive odd numbers is 1.
✶ HCF of two Prime numbers is 1.
✶ HCF of two consecutive Even numbers is 2.

Process to find HCF by Euclid Division Algorithm:

1. Apply Euclid's division algorithm to a and b, to find the values of  q and r
        
            a=bq+r

2. If r = 0, "b"(Divisor) is the HCF of Given a and b

3. If r ≠ 0, Apply Euclid's division algorithm to b and r

4. If r = 0, Divisor(r) is the HCF of Given a and b

5. If r ≠ 0, Apply Euclid's division algorithm to divisor and remainder

6. Continue the process till the remainder is Zero

7. Divisor at last stage, will be the HCF of Given numbers

Ex.1: Finding HCF of 96 and 72

Solution:

Apply division algorithm to 96 and 72

        72 ) 96 (1
               72
          ----------
               24
         ----------
    ∴ 96 = 72 x 1 + 24

Apply division algorithm to 72 and 24

        24 ) 72 (3
               72
          ----------
               00
          ----------
    ∴ 72 = 24 x 3 + 0

Remainder is Zero
So divisor(24) is the HCF

    ∴ HCF of 96 and 72 is 24

Ex.2: Finding HCF of 145 and 30

Solution:

Apply division algorithm to 145 and 30

        30 ) 145 (4
               120
           ----------
               025
          ----------
    ∴ 145 = 30 x 4 + 25

Apply division algorithm to 30 and 25

        25 ) 30 (1
               25
          ----------
               05
          ----------
    ∴ 30 = 25 x 1 + 5

Apply division algorithm to 25 and 5

          5 ) 25 (5
               25
          ----------
               00
          ----------
    ∴ 25 = 5 x 5 + 0
Remainder is Zero
So divisor(5) is the HCF

    ∴ HCF of 145 and 30 is 5

Text Book Question:
Finding HCF of 900 and 270
 
Solution:
Apply division algorithm to 900 and 270

       270) 900 (3
               810
           ----------
               090
          ----------
    ∴ 900 = 270 x 3 + 90

Apply division algorithm to 270 and 90

        90) 270 (3
              270
          ----------
              000
          ----------
    ∴ 270 = 90 x 3 + 0

  Remainder is Zero
So divisor(90) is the HCF

    ∴ HCF of 900 and 270 is 90

Find HCF of following by using Euclid Division Algorithm. 
1. 240 and 100
2. 350 and 250
3. 680 and 500
4. 175 and 120
5. 144 and 108

Wednesday, August 26, 2020

Proof of irrational number-మాదిరి ప్రశ్న-3. (3 + 2√5) ను కరణీయ సంఖ్య అని నిరూపించడం-10th class.mathematics-Telugu medium

Math for class 10

3 + 2√5 ను కరణీయ సంఖ్య అని నిరూపించడానికి ముందు క్రింది భావనలను గుర్తుకు తెచ్చుకుందాం.

ప్రతి అకరణీయ సంఖ్యను p/q రూపంలో వ్రాయవచ్చు.

(p, q లు పూర్ణ సంఖ్యలు మరియు ≠ 0)

ఒక పదాన్ని/ఒక గుణకాన్ని స్థానాంతరం చెందించినపుడు

 “+a” ను LHS/RHS వైపుకి మార్చినపుడు “-a గా మారుతుంది

 “-a” ను LHS/RHS వైపుకి మార్చినపుడు +a గా మారుతుంది

 “ x a” ను LHS/RHS వైపుకి మార్చినపుడు “÷ a గా మారుతుంది

 “÷ a” ను LHS/RHS వైపుకి మార్చినపుడు “x a గా మారుతుంది

 x a/b” ను LHS/RHS వైపుకి మార్చినపుడు “ x b/a గా మారుతుంది

భిన్నాల సూక్ష్మీకరణ:

ఉదాహరణలు:

1. 2/3 + 5 = (2+ 5 x 3)/3 = (2 +15)/3 = 17/3

2. 7 – 5/4 = (7 x 4 – 5)/4 = (28 – 5)/4 = 23/4

3. 3/5 + 4/7=(3x7+4x5)/5x7 =(21+ 20)/35 =41/35

"√2 ని కరణీయ సంఖ్య అని చూపటం"

మరియు "5√2 + 7√3 ను కరణీయ సంఖ్య" అని చూపటం తెలుసుకోవాలి

-------------------------------------------------------------------

        3 + 2√5 ను కరణీయ సంఖ్య అని చూపండి.

           (దీనిని మనం పరోక్ష పద్ధతి ద్వారా నిరూపిస్తాము)

నిరూపణ:

ప్రతిపాదన3 + 2√5 కరణీయ సంఖ్య కాదు అనుకుందాం

    అపుడు 3 + 2√5 కరణీయ సంఖ్య అవుతుంది

    ∴ 3 + 2√5 = p/q

 (p, q లు పూర్ణ సంఖ్యలు మరియు ≠ 0 )

        "+3" ని RHS వైపు వ్రాయగా 

    2√5 = p/q - 3

(3 ని q చే గుణించగా)

    2√5 = (p - 3q)/q   

“ x 2” ని RHS వైపు వ్రాయగా

√5 = [(p - 3q)/q] ÷ 2

√5 = [(p - 3q)/q] x (1/2)

√5 = (p - 3q)/2q

   p, q లు పూర్ణ సంఖ్యలు కావున

(p - 3q)/2q” ఒక అకరణీయ సంఖ్య

కాని √5 ఒక కరణీయ సంఖ్య

పై రెండు వాక్యాలు పరస్పరం విరుద్ధాలు

ఈ విరుద్ధతకి కారణం మన ప్రతిపాదన

కావున మన ప్రతిపాదన “3 + 2√5 కరణీయ సంఖ్య కాదు” అనటం తప్పు

∴ 3 + 2√5 కరణీయ సంఖ్య అవుతుంది

--------------------------------------------------

క్రింద ఈయబడిన మాదిరి ప్రశ్నలు చేయటం ద్వారా పూర్తి అవగాహన ఏర్పడుతుంది
1. 2 + 5√7 కరణీయ సంఖ్య అని చూపండి
2. 2√3 - 9 కరణీయ సంఖ్య అని చూపండి
3. 7 - 2√5 కరణీయ సంఖ్య అని చూపండి

Model problem-3:Prove that 3√5 +4 is an irrational-10th class mathematics- Proof of irrational

Math for class 10
Before going to learn the proof of 3√5 +4 is irrational, we know the following:

Every rational number can be written in the
form of p/q (Where p, q are integers and q ≠ 0)
        
        (a + b)2 = a2 + 2ab + b2
        
        (a - b)2 = a2 - 2ab + b2

Transposing a term/factor from one side to other

Transpose “+a” to LHS/RHS, it changed to “-a

Transpose “-a” to LHS/RHS, it changed to “+a

Transpose “ x a” to LHS/RHS, it changed to “÷ a

Transpose “÷ a” to LHS/RHS, it changed to “ x a

Transpose “x  a/b” to LHS/RHS, it changed to “x  b/a

Simplifications of fractions

For Example:
  
 2/3 + 5 = (2+5 x 3)/3 = (2 +15)/3 = 17/3
 
 7 – 5/4 = (7 x 4 – 5)/4 = (28 – 5)/4 = 23/4

 3/5 + 4/7 = (3x7+4x5)/5x7 =(21+ 20)/35=41/35

 And know the  "proof of √2 is an irrational

And also read proof of  "5√2 + 7√3 is an irrational number"
--------------------------------------------------------------------------

    Prove that 3√5 + 4 is an irrational.

(We can prove this by contradiction method)

Proof:

Assume that (3√5 + 4) is not an irrational number

So 3√5 + 4  is a rational number

∴ 3√5 + 4 = p/q (p, q are integers and q ≠ 0)

Transpose "+4"  to RHS

3√5 = P/q - 4

3√5 = (p - 4q)/q   ( Multiplied 4 with q)

Transpose " x 3 "  to RHS

√5 =[(p - 4q)/q] ÷ 3

√5 =[(p - 4q)/q] x (1/3)

√5 = (p - 4q)/3q

Since p and q are integers,

(p - 4q)/3q” is a rational number

But √5 is an irrational number

 This is a contradiction

This contradiction is arisen due to our assumption

So our assumption is wrong

“ (3√5 + 4) is not an irrational” is wrong

Therefore (3√5 + 4) is an irrational

        Hence proved

Solve the following model problems for Practice
1. Prove that 5√3 + 8 is an irrational number
2. Prove that 2 -6√5 is an irrational number
3. Prove that 5 +√7 is an irrational number
4. Prove that 6√7 - 8 is an irrational number

Proof of Irrational number-Model problem-2: 5√2 + 7√3 ను కరణీయ సంఖ్య అని చూపటం-10th class mathematics-Telugu medium

Math for class 10

5√2 + 7√3ను కరణీయ సంఖ్య అని నిరూపించడానికి ముందు క్రింది భావనలను గుర్తుకు తెచ్చుకుందాం.

ప్రతి అకరణీయ సంఖ్యను p/q రూపంలో వ్రాయవచ్చు.

(p, q లు పూర్ణ సంఖ్యలు మరియు ≠ 0)

(a + b)2 = a2 + 2ab + b2

(a - b)2 = a2 - 2ab + b2

ఒక పదాన్ని/ఒక గుణకాన్ని స్థానాంతరం చెందించినపుడు

 “+aను LHS/RHS వైపుకి మార్చినపుడు-a గా మారుతుంది

 “-aను LHS/RHS వైపుకి మార్చినపుడు +a గా మారుతుంది

 “ x aను LHS/RHS వైపుకి మార్చినపుడు÷ a గా మారుతుంది

 “÷ aను LHS/RHS వైపుకి మార్చినపుడుx a గా మారుతుంది

 “x a/bను LHS/RHS వైపుకి మార్చినపుడుx b/a గా మారుతుంది

భిన్నాల సూక్ష్మీకరణ:

ఉదాహరణలు:

1.  2/3 + 5 = (2+ 5 x 3)/3 = (2 +15)/3 = 17/3

2. 7 – 5/4 = (7 x 4 – 5)/4 = (28 – 5)/4 = 23/4

3. 3/5 + 4/7=(3x7 + 4x5)/5x7 =(21+ 20)/35= 41/35

మరియు "√2 ని కరణీయ సంఖ్య అని చూపటం" తెలుసుకోవాలి

-------------------------------------------------------------------

         5√2 +7√3  కరణీయ సంఖ్య అని చూపండి

         (దీనిని మనం పరోక్ష పద్ధతి ద్వారా నిరూపిస్తాము)

నిరూపణ:

ప్రతిపాదన5√2 + 7√3 కరణీయ సంఖ్య కాదు అనుకుందాం

అపుడు 5√2 + 7√3 కరణీయ సంఖ్య అవుతుంది

∴ 5√2 + 7√3 = p/q

(p, q లు పూర్ణ సంఖ్యలు మరియు ≠ 0 )

      " +7√3 " ని RHS వైపు వ్రాయగా 

    5√2 = P/q - 7√3

ఇరువైపులా వర్గం చేయగా

(5√2)2 = (P/q – 7√3 )    

  [(a - b)2 = a2 - 2ab + b2]

52(√2)2= (P/q)2 – 2 x (p/q) x ((7√3) + (7√3)2

[ఇక్కడ a = p/q  మరియు b = 7√3 ]

25(2) = (P2/q2) – (14√3)(p/q) + 72(√3)2

50 = (P2/q2) – (14p/q)(√3)+ 49(3)

“– (14p/q)(√3)” ని LHS వైపు వ్రాయగా

50 + (14p/q)(√3)= P2/q2 + 147

 “+50” ని RHS వైపు వ్రాయగా

(14p/q)(√3)= P2/q2 + 147 - 50

(14p/q)(√3)= P2/q2 + 97

      97 ని q2 చే గుణించగా

(14p/q)(√3) = (p2 + 97q2)/q

“(14p/q)” ని RHS వైపు వ్రాయగా

(√3) = (p2 + 97q2)/q2  x  (q/14p)

(√3) = (p2 + 97q2)/14pq (“q” ని కొట్టి వేయగా)

    p, q లు పూర్ణ సంఖ్యలు కావున

 (p2 + 97q2)/14pq” ఒక అకరణీయ సంఖ్య.

కాని √3 ఒక కరణీయ సంఖ్య.

పై రెండు వాక్యాలు పరస్పరం విరుద్ధాలు

ఈ విరుద్ధతకి కారణం మన ప్రతిపాదన

కావున మన ప్రతిపాదన “5√2 + 7√3 కరణీయ సంఖ్య కాదు” అనటం తప్పు

∴ 5√2 + 7√3 కరణీయ సంఖ్య అవుతుంది

---------------------------------------------------------

క్రింద ఈయబడిన మాదిరి ప్రశ్నలు చేయటం ద్వారా పూర్తి అవగాహన ఏర్పడుతుంది
1. 2√3 + 3√7 కరణీయ సంఖ్య అని చూపండి
2. 2√3 - √5 కరణీయ సంఖ్య అని చూపండి
3. √7 - √5 కరణీయ సంఖ్య అని చూపండి

Model problem-2: Proof of 5√2+7√3 is an irrational number-10th class mathematics- Proof of Irrational number

Math for class 10
Before going to learn the proof of 5√2+7√3 is irrational, we know the following:

Every rational number can be written in the
form of p/q (Where p, q are integers and q ≠ 0)
        
        (a + b)2 = a2 + 2ab + b2
        
        (a - b)2 = a2 - 2ab + b2

Transposing a term/factor from one side to other

Transpose “+a” to LHS/RHS, it changed to “-a

Transpose “-a” to LHS/RHS, it changed to “+a

Transpose “ x a” to LHS/RHS, it changed to “÷ a

Transpose “÷ a” to LHS/RHS, it changed to “ x a

Transpose “x  a/b” to LHS/RHS, it changed to “x  b/a

Simplifications of fractions

For Example:
  
 2/3 + 5 = (2+5 x 3)/3 = (2 +15)/3 = 17/3
 
 7 – 5/4 = (7 x 4 – 5)/4 = (28 – 5)/4 = 23/4

 3/5 + 4/7 = (3x7+4x5)/5x7 =(21+ 20)/35=41/35

 And see the post of "proof of √2 is an irrational
-------------------------------------------------------------------------

    Prove that 5√2 +7√3 is an irrational.

(We can prove this by contradiction method)

Proof:

Assume that 5√2 + 7√3 is not an irrational number

So 5√2 + 7√3  is a rational number

∴ 5√2 + 7√3 = p/q (p, q are integers and q ≠ 0)

Transpose "+7√3" is to RHS

5√2 = P/q - 7√3

Squaring on both sides, we get

(5√2)2 = (P/q – 7√3 )2   

 [Apply (a - b)2 = a2 - 2ab + b2]

52(√2)2= (P/q)2 – 2 x (p/q) x ((7√3) + (7√3)2

      [Here a= p/q and b=7√3 ]

25(2) = (P2/q2) – (14√3)(p/q) + 72(√3)2

50 = (P2/q2) – (14p/q)(√3)+ 49(3)

Transpose “– (14p/q)(√3)” to LHS

50 + (14p/q)(√3)= P2/q2 + 147

Transpose “+50” to RHS

(14p/q)(√3)= P2/q2 + 147 - 50

(14p/q)(√3)= P2/q2 + 97

    Multiply 97 by q2

(14p/q)(√3) = (p2 + 97q2)/q2  

Transpose “ x (14p/q)” to RHS

(√3) = (p2 + 97q2)/q x (q/14p)

(√3) = (p2 + 97q2)/14pq (“q” cancelled)

Since p and q are integers,

(p2 + 97q2)/14pq” is a rational number

But √3 is an irrational number

 This is a contradiction

This contradiction is arisen due to our assumption

So our assumption is wrong

“ 5√2 + 7√3 is not an irrational” is wrong

Therefore 5√2 + 7√3 is an irrational

        Hence proved

Solve the following model problems for Practice
1. Prove that 2√3 + 3√7 is an irrational number
2. Prove that 2√7 - √5 is an irrational number
3. Prove that √5- √2 is an irrational number

Tuesday, August 25, 2020

Proof of Irrational number-మాదిరి ప్రశ్న-1: √2 కరణీయ సంఖ్య అని నిరూపించటం-10th class mathematics-Telugu medium

Math for class 10

కరణీయ సంఖ్య అని నిరూపించడానికి ముందు క్రింది భావనలను గుర్తుకు తెచ్చుకుందాం.

ప్రతి అకరణీయ సంఖ్యను మనం  భిన్న రూపంలో వ్రాయవచ్చు. భిన్న రూపం యొక్క కనిష్ట రూపం p ⁄ q  అనుకుంటే p, q లు పరస్పర ప్రధాన సంఖ్యలు అవుతాయి. మరియు q ≠ 0 అగును.

పరస్పర ప్రధాన సంఖ్యలు

రెండు సంఖ్యల గ.సా.భా. “1” అయితే ఆ రెండు సంఖ్యలను “పరస్పర ప్రధాన సంఖ్యలు” అంటారు.

పరస్పర ప్రధాన సంఖ్యలకి “1” తప్ప ఇతర ఉమ్మడి కారణాంకాలు ఉండవు

అనగా పరస్పర ప్రధాన సంఖ్యలకి “1” మాత్రమే ఉమ్మడి కారణాంకం అవుతుంది

సిద్ధాంతం

ఒక ధన పూర్ణసంఖ్య మరియు p ఒక ప్రధాన సంఖ్య అయితే “a2 ను p నిశ్శేషంగా భాగిస్తే, a ను కూడ p నిశ్శేషంగా భాగిస్తుంది

భాగహార న్యాయం

విభాజ్యం(a) = విభాజకం(b)  x  భాగఫలం(q)  +  శేషం(r)

               a=bq + r

శేషం “0” అయితే   a=bq అవుతుంది

అపుడు “a ను b భాగిస్తుంది” అని అంటాము

ఈ సందర్భంలో:

“a” ను  “b” మరియు “q” ల యొక్క గుణిజం అంటాము

“b” మరియు “q” లను  “a” యొక్క కారణాంకాలు అంటాము

పరోక్ష పద్ధతి

ఈ పద్ధతిని మనం “నిరూపించవలసిన ఫలితానికి వ్యతిరేఖ ప్రతిపాదన” తో ప్రారంభిస్తాం.

కొన్ని సోపానాల తరువాత, గణిత విరుద్ధ భావన ఏర్పడుతుంది.

దీనికి కారణం మనం తీసుకున్న (ఫలితానికి వ్యతిరేఖ) ప్రతిపాదన అని గ్రహించాలి

అందువలన మన ప్రతిపాదన తప్పు అని గుర్తించాలి

అపుడు ఇవ్వబడిన వాక్యం సత్యమని నిరూపిస్తాం

-----------------------------------------------------------------------

  √2 కరణీయ సంఖ్య అని నిరూపించండి.

(దీనిని మనం పరోక్ష పద్ధతి ద్వారా నిరూపిస్తాము)

నిరూపణ:

ప్రతిపాదన:  √2 కరణీయ సంఖ్య కాదు అనుకుందాం

అపుడు  √2 అకరణీయ సంఖ్య అవుతుంది

√2  = p ⁄ q 

(p, q లు పరస్పర ప్రధాన సంఖ్యలు మరియు q ≠ 0)

ఇరువైపులా వర్గం చేయగా

(√2)2 = (p ⁄ q)2

2 = p2/q2

2q= p2

p= 2q(LHS, RHS లను తారుమారు చేయగా)

“p2 ను 2 భాగిస్తుంది

 కావున “p” ని కూడ 2 భాగిస్తుంది……….(i)

అనగా “p”  అనేది 2 యొక్క గుణిజం

 p = 2k (k ఒక పూర్ణాంకం)

p = 2k ను 2q= p2 లో ప్రతిక్షేపించగా

2q= (2k)2

2q= 4k2

q= 2k2

“q 2 ను 2 భాగిస్తుంది

 కావున “q” ని కూడ 2 భాగిస్తుంది ………….(ii)

 (i) మరియు (ii) ల నుండి,

 p మరియు q లను 2 భాగిస్తుంది అని తెలుస్తుంది

అనగా p మరియు q లకి 2 ఒక కారణాంకం అవుతుంది

    కాని p, q లు పరస్పర ప్రధాన సంఖ్యలు

(వీటికి “1” తప్ప ఇతర ఉమ్మడి కారణాంకాలు ఉండవు)

పై రెండు వాక్యాలు పరస్పరం విరుద్ధాలు

ఈ విరుద్ధతకి కారణం మన ప్రతిపాదన

కావున మన ప్రతిపాదన “ √2 కరణీయ సంఖ్య కాదు ” అనటం తప్పు

 √2 కరణీయ సంఖ్య అవుతుంది

క్రింద ఈయబడిన మాదిరి ప్రశ్నలు చేయటం ద్వారా పూర్తి అవగాహన ఏర్పడుతుంది

1. √3 కరణీయ సంఖ్య అని చూపండి.

2. √5 కరణీయ సంఖ్య అని చూపండి.

3. √7 కరణీయ సంఖ్య అని చూపండి.